Uchronić przed zapomnieniem

26 lutego br. przypada 60. rocznica śmierci pierwszego proboszcza i budowniczego kościoła pw. św. Anny w Katowicach-Janowie - ks. Pawła Dudka.

Paweł Dudek (1878-1964),

urodził się 9 lutego 1878 w Rudach-Kolonii Renerowskiej. Był synem mistrza zduńskiego Andrzeja i Magdaleny z d. Gorus. Do szkoły ludowej uczęszczał w Ru­dach. Następnie uczył się w szkole prywatnej księcia raciborskiego. W latach 1891-1901 był uczniem gimnazjum w Gliwicach, Koźlu i Paczkowie, gdzie w październiku 1901 roku zdał egzamin dojrzałości. Po maturze rozpoczął studia na Wydziale Teolo­gicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 23 czerwca 1905 we Wrocławiu z rąk kard. Georga Koppa. Jako wikariusz duszpasterzował w par. NSPJ w Mysłowicach. Po śmierci miejscowego proboszcza (czerwiec 1909 r.) został mianowany administratorem nowo powstałej parafii. Ustanowiony lokalistą, a następ­nie proboszczem (od 9 grudnia 1912 r.) w par. św. Anny w Janowie koło Katowic. Z okazji poświęcenia, wybudowanego przez niego nowego kościoła w Janowie, w 1927 roku otrzymał nominację na radcę duchownego. Należał także do grona proboszczów konsultorów zarówno w Administracji Apostolskiej, jak i w diecezji katowickiej. W marcu 1933 roku został mianowany generalnym prezesem Związku Katolickiej Mło­dzieży Niemieckiej Diecezji Katowickiej. W Janowie ks. Dudek organizował rekolek­cje dla bezrobotnych, sponsorowane przez miejscowych rzemieślników. 14 września 1937 założył parafialny oddział Akcji Katolickiej oraz rozpoczął wydawanie dwuję­zycznych Wiadomości Parafialnych (Parochialblatt w latach 1934-1939). W listopa­dzie 1940 roku został mianowany kanonikiem honorowym Kapituły Katedralnej w Katowicach. Po deportacji biskupów katowickich, 28 lutego 1941 otrzymał delegację do sprawowania sakramentu bierzmowania. Fakt ten nie podobał się grupie duchownych, gdyż miał opinię sympatii proniemieckich. Z drugiej strony skutecznie bronił swoich parafian przed zakusami gestapo i NSDAP. Po zakończeniu II wojny światowej w maju 1945 roku opolskie władze komunistyczne nakazały mu opuścić parafię. Po wy­daleniu z Janowa przez półtora roku przebywał u siostry w Zabrzu. W grudniu 1946 roku znalazł się w Zgorzelcu. Następnie przebywał w Turyngii, w diecezji Fulda i Hil­desheim. Potem objął duszpasterstwo w małym szpitalu w Gross Reken w diecezji Münster. Przez dwanaście lat służył chorym i siostrom zakonnym oraz pomagał w duszpasterstwie w sąsiednich miejscowościach. Pod koniec życia poważnie chorował. Zmarł 26 lutego 1964 r. w Gross Reken i tam został pochowany.

Ks. Kazimierz Tomasiak

Bibliografia: Schematismus des exemten Bistums Breslau für das Jahr 1905, 1906, 1908, 1909-1942; Handbuch des Bistums Breslau und seines Delegatur Bezirks für das Jahr 1907, 1912, 1915, 1917, 1919, 1921, 1922, 1923, 1931; M. Hirschfeld, M. Traumann, Dudek Paul, w: Gelebter Laube Hoffen auf Heimat – Katholische Vertriebene im Bistum, Münster 1999, s. 282; H. Olszar, Organizacja świątyni ,,zastępczej” dla kultu św. Anny w: Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Swietej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku, Wrocław 2005, s. 245; K. Tomasiak, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rudach w latach 1810-1924, Racibórz 2009, s. 92.