Dąb Cysters w Rudach to wspaniały okaz dębu szypułkowego będącym pomnikiem przyrody. To najstarsze drzewo w parku przyklasztornym oraz jedno z najstarszych i najbardziej okazałych drzew na całym Górnym Śląsku. Bez wątpienia jest też najstarszym „mieszkańcem Rud”. Dąb Cysters usytuowany jest na osi centralnej za prezbiterium. Miejsce ulokowania dębu nie jest przypadkowe. Do XV wieku tuż za prezbiterium były pochówki braci zakonnych co wykazały badania archeologiczne w latach 90-ych XX i w połowie lat 10-ych XXI w. Wg badań dendrologicznych dąb liczy ok. 515 lat. Jego wysokość sięga 31 m. Obwód pnia na wysokości 130 cm od ziemi wynosi 740 cm.

Potomkowie dębu rozlokowani w całej Polsce

W ostatnich latach podjęto ciekawą inicjatywę związaną z tym dębem, z żołędzi dębu hoduje się młode sadzonki, które w postaci potomków Dębu Cysters posadzone są niemal w całej Polsce.

Prekursorami pomysłu zebrania żołędzi z najstarszego dębu „Cysters” są pracownicy Starego Opactwa w Rudach oraz leśnicy Nadleśnictwa Rudy Raciborskie, którzy podjęli zadanie wyhodowania sadzonek. Zostało wyhodowanych ponad 500 sadzonek w szkółce kontenerowej w Nędzy. Pierwsze 23 sadzonki zostały podarowane i wraz z certyfikatami przekazane przedstawicielom Stowarzyszenia Gmin Cysterskich, którzy na terenie gmin stowarzyszonych zadeklarowali się posadzić sadzonki młodych dębów (zobacz). 

W pierwszych latach XXI wieku nieopodal „Cystersa” powstała Aleja Dębów Papieskich, jedyna taka w Polsce (zobacz). Posadzono m.in. Dąb Benedykt  XVI (2005 r.), Dąb Jan Paweł II (2007 r.), Dąb bpa Jana Wieczorka (2011 r.) i Dąb Franciszek (2013 r.).

Niniejsze zdjęcia w odsłonie czterech pól roku są autorstwa Marka Tomasiaka.